هاری یک بیماری ویروسی کشنده است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند هم سگ‌های خانگی و هم سگ‌های ولگرد را مبتلا کند و از طریق بزاق آلوده به انسان و حیوانات دیگر منتقل شود. آگاهی از علائم و راه‌های پیشگیری از هاری برای حفظ سلامت سگ و خانواده شما ضروری است.

در این مقاله، 18 نکته کلیدی در مورد هاری در سگ‌ها را بررسی می‌کنیم:

• ✔️

  1. هاری چیست؟

  هاری یک بیماری ویروسی است که باعث التهاب مغز می شود و تقریبا همیشه کشنده است.
• ✔️

  4. سگ‌های ولگرد و هاری:

  سگ‌های ولگرد به دلیل عدم واکسیناسیون، ناقلان اصلی هاری هستند.
• ✔️

  5. دوره کمون هاری:

  دوره کمون هاری (فاصله زمانی بین آلودگی و بروز علائم) می‌تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد.
• ✔️

  6. علائم اولیه هاری در سگ‌ها:

  تغییر در رفتار، بی قراری، تب، لیسیدن یا گاز گرفتن محل گازگرفتگی.
• ✔️

  7. علائم پیشرفته هاری در سگ‌ها:

  فلج، تشنج، عدم تعادل، ترشح بیش از حد بزاق، ترس از آب (هیدروفوبیا).

• ✔️

  8. فرم خشمگین هاری:

  سگ بسیار پرخاشگر و تحریک پذیر می‌شود.
• ✔️

  9. فرم فلجی هاری:

  سگ دچار فلجی پیشرونده می شود.
• ✔️

  10. تشخیص هاری:

  تشخیص هاری فقط پس از مرگ حیوان و با آزمایش بافت مغز امکان پذیر است.
• ✔️

  11. درمان هاری:

  هاری درمان ندارد و تقریبا همیشه منجر به مرگ می‌شود.
• ✔️

  12. واکسیناسیون هاری:

  واکسیناسیون موثرترین راه پیشگیری از هاری در سگ‌ها است.
• ✔️

  13. زمان واکسیناسیون هاری:

  توله سگ‌ها باید در سنین پایین (معمولاً بین 3 تا 6 ماهگی) واکسینه شوند.
• ✔️

  14. تکرار واکسیناسیون هاری:

  واکسیناسیون هاری باید به طور منظم (سالیانه یا هر سه سال یکبار، بسته به نوع واکسن و قوانین محلی) تکرار شود.
• ✔️

  15. اگر سگ شما توسط حیوان مشکوک به هاری گاز گرفته شد:

  فورا به دامپزشک مراجعه کنید.
• ✔️

  16. اگر توسط سگ یا حیوان دیگر گاز گرفته شدید:

  فورا به پزشک مراجعه کنید.
• ✔️

  17. گزارش موارد مشکوک به هاری:

  گزارش موارد مشکوک به هاری به مقامات بهداشتی محلی ضروری است.
• ✔️

  18. مسئولیت پذیری در قبال حیوانات خانگی:

  مسئولیت پذیری در قبال واکسیناسیون حیوانات خانگی، گامی مهم در حفظ سلامت جامعه است.

با رعایت نکات فوق، می‌توانید از سگ خود در برابر هاری محافظت کرده و از گسترش این بیماری خطرناک جلوگیری کنید. همیشه با دامپزشک خود در مورد بهترین برنامه واکسیناسیون برای سگ خود مشورت کنید.

18 نکته کلیدی درباره هاری در سگ ها: علائم، پیشگیری و واکسیناسیون

هاری چیست و چرا مهم است؟

هاری یک بیماری ویروسی کشنده است که سیستم عصبی مرکزی پستانداران از جمله سگ ها و انسان ها را تحت تاثیر قرار می دهد.این بیماری از طریق بزاق حیوان آلوده، معمولاً از طریق گاز گرفتن، منتقل می شود.اهمیت شناخت هاری به دلیل سرعت پیشرفت و عدم درمان قطعی آن پس از ظهور علائم است.پیشگیری از طریق واکسیناسیون، بهترین راه مقابله با این بیماری خطرناک است.هاری نه تنها تهدیدی برای سلامتی حیوانات خانگی است، بلکه بهداشت عمومی جامعه را نیز به خطر می اندازد.کنترل جمعیت سگ های ولگرد و واکسیناسیون منظم آنها نقش بسزایی در پیشگیری از شیوع هاری دارد.

متاسفانه، ایران جزو کشورهایی است که هنوز با خطر هاری مواجه است، بنابراین آگاهی از علائم، راه های انتقال و روش های پیشگیری برای همه افراد، به ویژه صاحبان سگ ها ضروری است.

این بیماری علاوه بر سگ ها، می‌تواند گربه ها، روباه ها، گرگ ها و سایر حیوانات خونگرم را نیز درگیر کند.

تشخیص زودهنگام هاری و انجام اقدامات درمانی سریع، می‌تواند شانس بقا را در انسان ها افزایش دهد، اما در حیوانات خانگی اغلب به اتانازی منجر می شود تا از انتقال بیماری جلوگیری شود.

18 نکته مهم درباره هاری در سگ ها:

1. راه های انتقال هاری

هاری عمدتاً از طریق گاز گرفتن حیوان آلوده منتقل می شود. بزاق حاوی ویروس هاری از طریق زخم وارد بدن قربانی می شود. در موارد نادر، انتقال از طریق تماس بزاق آلوده با زخم باز، غشاهای مخاطی (مانند دهان و چشم) نیز امکان پذیر است. خراشیدگی توسط پنجه های آلوده به بزاق حیوان هار نیز می‌تواند خطرناک باشد، اگرچه احتمال آن کمتر است. انتقال هاری از طریق هوا (در غارها با تراکم بالای خفاش ها) بسیار نادر است و بیشتر یک مورد خاص محسوب می شود. تماس با خون، ادرار یا مدفوع حیوان هار، خطر انتقال هاری را به همراه ندارد. پس از گازگرفتگی توسط حیوان مشکوک به هاری، شستشوی کامل محل زخم با آب و صابون به مدت حداقل 15 دقیقه، اولین و مهمترین اقدام است.

2. دوره کمون هاری

دوره کمون هاری، فاصله زمانی بین ورود ویروس به بدن و ظهور اولین علائم، می‌تواند بسیار متغیر باشد. این دوره معمولاً بین 2 تا 12 هفته طول می کشد، اما در برخی موارد ممکن است تا چند ماه یا حتی سال ها نیز به طول انجامد. طول دوره کمون به عوامل مختلفی از جمله محل ورود ویروس، میزان ویروس وارد شده و وضعیت سیستم ایمنی بدن بستگی دارد. گازگرفتگی در نزدیکی سر و گردن معمولاً دوره کمون کوتاه تری دارد، زیرا ویروس سریعتر به مغز می رسد. در طول دوره کمون، هیچ علامتی از بیماری وجود ندارد و فرد یا حیوان آلوده، ناقل بیماری نیست. به همین دلیل، پس از گازگرفتگی، حتی اگر حیوان سالم به نظر برسد، باز هم اقدامات پیشگیرانه (واکسیناسیون) باید انجام شود. کوتاه یا طولانی بودن دوره کمون، تاثیر چندانی بر شدت بیماری پس از ظهور علائم ندارد. هاری همواره یک بیماری کشنده است.

3. علائم هاری در سگ ها: مرحله اولیه

علائم اولیه هاری در سگ ها می‌تواند مبهم و غیر اختصاصی باشد و تشخیص آن را دشوار کند. این علائم ممکن است شامل تغییرات رفتاری، بی قراری، اضطراب، تحریک پذیری و بی اشتهایی باشد. سگ ممکن است بیش از حد به صاحبش وابسته شود یا برعکس، رفتارهای گوشه گیرانه و دوری گزین از خود نشان دهد. گاهی اوقات ممکن است خارش یا حساسیت در محل گازگرفتگی قدیمی (حتی اگر بهبود یافته باشد) مشاهده شود. در برخی موارد، سگ ممکن است شروع به لیسیدن یا جویدن غیرطبیعی اجسام کند. این علائم اولیه معمولاً چند روز طول می کشند و سپس وارد مرحله حاد بیماری می شوند. تشخیص زودهنگام هاری در این مرحله بسیار دشوار است و نیاز به بررسی دقیق توسط دامپزشک دارد.

4. علائم هاری در سگ ها: مرحله فلجی (فلج کننده)

در این مرحله، علائم عصبی به طور واضح تر ظاهر می شوند و سگ دچار فلج می شود. فلج معمولاً از پاها شروع می شود و به تدریج به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد. سگ ممکن است دچار مشکل در بلعیدن، افتادگی فک پایین و ترشح بیش از حد بزاق شود. تغییر صدا (گرفتگی صدا) نیز یکی از علائم شایع در این مرحله است. ضعف عضلانی و عدم هماهنگی حرکات نیز دیده می شود. فلج تنفسی منجر به مرگ حیوان می شود. این مرحله معمولاً بین 2 تا 7 روز طول می کشد.

5. علائم هاری در سگ ها: مرحله خشمگین

این مرحله با پرخاشگری شدید، بی قراری و تحریک پذیری بالا مشخص می شود. سگ ممکن است بدون دلیل حمله کند، گاز بگیرد و رفتارهای غیرقابل پیش بینی از خود نشان دهد. ترس از نور (فوتوفوبیا) و ترس از آب (هیدروفوبیا) نیز ممکن است در این مرحله دیده شود. سگ ممکن است دچار تشنج و اسپاسم عضلانی شود. در این مرحله، حیوان بسیار خطرناک است و باید از نزدیک شدن به آن خودداری شود. مرحله خشمگین معمولاً کوتاه مدت است و به سرعت به فلج و مرگ منتهی می شود. لازم به ذکر است که همه سگ های مبتلا به هاری، لزوماً مرحله خشمگین را تجربه نمی کنند.

6. تشخیص هاری در سگ ها

تشخیص هاری در سگ ها در زمان حیات، بسیار دشوار است و بر اساس علائم بالینی نمی توان تشخیص قطعی داد. تنها روش قطعی تشخیص هاری، آزمایش نمونه بافت مغز پس از مرگ حیوان است. آزمایش DFA (Direct Fluorescent Antibody) یکی از روش های رایج برای تشخیص هاری در بافت مغز است. در صورت مشکوک بودن به هاری، حیوان باید تحت نظر دامپزشک قرار گیرد و در صورت لزوم، اتانازی شود. هیچ درمانی برای هاری پس از ظهور علائم وجود ندارد. در انسان ها، واکسیناسیون پس از مواجهه با حیوان مشکوک به هاری، می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. مهمترین نکته در تشخیص هاری، توجه به سابقه واکسیناسیون حیوان و بررسی سابقه گازگرفتگی یا تماس با حیوانات مشکوک است.

7. درمان هاری در سگ ها

متاسفانه هیچ درمان قطعی برای هاری در سگ ها پس از ظهور علائم وجود ندارد. هدف از درمان، تنها کاهش درد و رنج حیوان و جلوگیری از انتقال بیماری به سایر حیوانات و انسان ها است. در صورت تشخیص هاری، معمولاً اتانازی (مرگ بدون درد) به عنوان بهترین راه حل در نظر گرفته می شود. اتانازی از انتشار ویروس و گسترش بیماری جلوگیری می کند. در برخی موارد، ممکن است حیوان را تحت مراقبت های ویژه قرار دهند تا بهبودی خودبخودی حاصل شود، اما این احتمال بسیار پایین است. هزینه های مراقبت های ویژه بسیار بالا است و تضمینی برای نجات جان حیوان وجود ندارد. بهترین راه مقابله با هاری، پیشگیری از طریق واکسیناسیون منظم است.

8. واکسن هاری برای سگ ها: ایمنی و اثربخشی

واکسن هاری، موثرترین راه پیشگیری از این بیماری در سگ ها است.واکسن هاری باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می شود و بدن را در برابر ویروس هاری مقاوم می کند.واکسن هاری معمولاً در سن 3 تا 4 ماهگی به توله سگ ها تزریق می شود.بعد از تزریق اولیه، واکسیناسیون باید به طور منظم (سالانه یا هر سه سال یک بار، بسته به نوع واکسن) تکرار شود.واکسن هاری معمولاً عوارض جانبی جدی ندارد.در برخی موارد، ممکن است تورم و درد خفیف در محل تزریق مشاهده شود.واکسیناسیون هاری نه تنها از سگ شما محافظت می کند، بلکه به حفظ سلامت عمومی جامعه نیز کمک می کند.

واکسن های کشته شده حاوی ویروس غیرفعال شده هاری هستند و بی خطرتر در نظر گرفته می شوند.

واکسن های زنده تخفیف یافته حاوی ویروس ضعیف شده هاری هستند و ایمنی قوی تری ایجاد می کنند، اما خطر عوارض جانبی در آنها بیشتر است.

انتخاب نوع واکسن به نظر دامپزشک و شرایط خاص سگ بستگی دارد. واکسن های هاری با دوره ایمنی یک ساله و سه ساله در دسترس هستند. واکسن های جدیدتر با فناوری های پیشرفته تر نیز در حال توسعه هستند. واکسن هاری معمولاً بی خطر است و عوارض جانبی جدی به ندرت رخ می دهد. شایع ترین عوارض جانبی شامل درد، تورم و قرمزی در محل تزریق است. سگ ممکن است برای یک یا دو روز بی حال و بی اشتها باشد. در موارد نادر، ممکن است واکنش های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) رخ دهد که نیاز به مراقبت های فوری دارد. علائم واکنش آلرژیک شامل تورم صورت، مشکل در تنفس، استفراغ و اسهال است. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرطبیعی پس از واکسیناسیون، فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید. قبل از واکسیناسیون، دامپزشک را از هرگونه بیماری یا حساسیت سگ خود آگاه کنید.

11. هزینه واکسن هاری سگ

هزینه واکسن هاری سگ بسته به عوامل مختلفی از جمله نوع واکسن، محل کلینیک دامپزشکی و منطقه جغرافیایی متفاوت است. هزینه واکسن هاری در مقایسه با هزینه های درمان هاری بسیار کمتر است. بسیاری از کلینیک های دامپزشکی، واکسیناسیون را با تخفیف ارائه می دهند. برخی از سازمان های حمایتی حیوانات، واکسیناسیون رایگان یا با هزینه کم ارائه می دهند. واکسیناسیون سگ خود را به عنوان یک سرمایه گذاری در سلامت و ایمنی او در نظر بگیرید. توجه کنید که هزینه های دامپزشکی در صورت ابتلا به هاری بسیار بیشتر خواهد بود. با کمی تحقیق، می‌توانید واکسن هاری را با بهترین قیمت برای سگ خود تهیه کنید.

12. هاری در سگ های ولگرد

سگ های ولگرد به دلیل عدم واکسیناسیون و تماس بیشتر با سایر حیوانات، بیشتر در معرض خطر ابتلا به هاری قرار دارند. کنترل جمعیت سگ های ولگرد و واکسیناسیون آنها، نقش مهمی در پیشگیری از شیوع هاری دارد. در صورت مشاهده سگ ولگرد با علائم مشکوک به هاری، فوراً به مسئولین مربوطه اطلاع دهید. از نزدیک شدن به سگ های ولگرد خودداری کنید و به کودکان خود آموزش دهید که از آنها دوری کنند. غذادادن به سگ های ولگرد می‌تواند باعث افزایش جمعیت آنها و در نتیجه افزایش خطر هاری شود. بهترین راه کمک به سگ های ولگرد، حمایت از سازمان های حمایتی حیوانات است که در زمینه جمع آوری و واکسیناسیون آنها فعالیت می کنند. از عقیم سازی سگ های خانگی خود برای جلوگیری از تولید مثل بی رویه و افزایش جمعیت سگ های ولگرد حمایت کنید.

13. برخورد با سگ گاز گرفته شده

اگر سگ شما توسط سگ دیگری گاز گرفته شد، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید. دامپزشک محل زخم را تمیز و ضدعفونی می کند و در صورت نیاز، بخیه می زند. اگر سگ شما واکسینه نشده است، باید واکسن هاری و کزاز تزریق شود. اگر سگ گاز گیرنده واکسینه نشده باشد، باید تحت نظر قرار گیرد تا علائم هاری در او بررسی شود. در صورت امکان، اطلاعات تماس صاحب سگ گاز گیرنده را دریافت کنید. گزارش گازگرفتگی به مقامات بهداشتی محلی الزامی است. در صورت مشاهده علائم هاری در سگ خود پس از گازگرفتگی، فوراً به دامپزشک اطلاع دهید.

14. برخورد با سگی که گاز گرفته اید

اگر سگ شما فردی را گاز گرفت، آرامش خود را حفظ کنید. محل زخم را با آب و صابون بشویید و به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. اطلاعات تماس خود و سابقه واکسیناسیون سگ خود را در اختیار فرد آسیب دیده قرار دهید. گازگرفتگی را به مقامات بهداشتی محلی گزارش دهید. سگ خود را تحت نظر قرار دهید تا علائم هاری در او بررسی شود. اگر سگ شما واکسینه نشده است، باید تحت قرنطینه قرار گیرد. از بروز حوادث مشابه در آینده جلوگیری کنید و سگ خود را آموزش دهید.

15. مسئولیت قانونی صاحبان سگ

صاحبان سگ در قبال آسیب هایی که سگشان به دیگران وارد می کند، مسئولیت قانونی دارند. اگر سگ شما فردی را گاز بگیرد، ممکن است مجبور به پرداخت خسارت به فرد آسیب دیده شوید. در برخی موارد، ممکن است با مجازات های کیفری نیز روبرو شوید. واکسیناسیون منظم سگ خود و رعایت قوانین مربوط به نگهداری سگ، می‌تواند از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کند. بیمه مسئولیت مدنی می‌تواند از شما در برابر خسارات ناشی از گازگرفتگی سگ محافظت کند. اطلاع از قوانین مربوط به نگهداری سگ در منطقه خود ضروری است. با مسئولیت پذیری، می‌توانید از سلامت و ایمنی سگ خود و جامعه محافظت کنید.

16. اشتباهات رایج درباره هاری

یکی از اشتباهات رایج این است که فکر کنیم هاری فقط در سگ های ولگرد وجود دارد.سگ های خانگی واکسینه نشده نیز در معرض خطر هستند.تصور اینکه هاری فقط در فصل گرما شیوع پیدا می کند، اشتباه است.هاری در تمام طول سال می‌تواند وجود داشته باشد.برخی افراد فکر می کنند که لیسیدن زخم توسط سگ باعث انتقال هاری می شود.انتقال هاری معمولاً از طریق گازگرفتگی رخ می دهد، اما تماس بزاق با زخم باز می‌تواند خطرناک باشد.باور اینکه هاری درمان دارد، اشتباه است.هاری پس از ظهور علائم، کشنده است.تصور اینکه اگر سگی بعد از گاز گرفتن زنده بماند، هاری ندارد، اشتباه است.

دوره کمون هاری می‌تواند طولانی باشد.

فکر کردن به اینکه واکسیناسیون فقط برای سگ های بزرگ ضروری است، اشتباه است.تمام سگ ها، صرف نظر از نژاد و اندازه، باید واکسینه شوند.با آگاهی از حقایق مربوط به هاری، می‌توانید از خود و سگ خود محافظت کنید.

17. پیشگیری از هاری در انسان

بهترین راه پیشگیری از هاری در انسان، واکسیناسیون حیوانات خانگی و دوری از حیوانات وحشی است. در صورت گازگرفتگی توسط حیوان، فوراً محل زخم را با آب و صابون به مدت حداقل 15 دقیقه بشویید. به پزشک مراجعه کنید و در مورد نیاز به واکسیناسیون هاری و ایمونوگلوبولین هاری با او مشورت کنید. واکسیناسیون پس از مواجهه (PEP) می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند، اما باید در اسرع وقت انجام شود. از دست زدن به حیوانات مرده خودداری کنید. به کودکان خود آموزش دهید که از حیوانات غریبه دوری کنند و به آنها دست نزنند. در صورت مشاهده حیوان با علائم مشکوک به هاری، فوراً به مسئولین بهداشتی اطلاع دهید.

18. هاری و سفر با سگ

اگر قصد دارید با سگ خود به سفر بروید، حتماً مدارک واکسیناسیون او را همراه داشته باشید. برخی از کشورها برای ورود سگ ها، نیاز به گواهی بهداشتی و آزمایش هاری دارند. قبل از سفر، قوانین مربوط به ورود حیوانات خانگی به کشور مقصد را بررسی کنید. از رها کردن سگ خود در مکان های ناآشنا خودداری کنید. در صورت سفر به مناطق با خطر بالای هاری، با دامپزشک خود در مورد اقدامات احتیاطی لازم مشورت کنید. با رعایت نکات ایمنی، می‌توانید سفری امن و لذت بخش را با سگ خود تجربه کنید.